Een mysticus of mystica is iemand die op een overweldigende wijze de tegenwoordigheid ervaart van iets dat de mens overstijgt. "God is groter dan ons hart" en dat besef en die ervaring is veel 'werkelijker' dan al wat wij doorgaans voor werkelijk aanzien. De 'gewone werkelijkheid' wordt als het ware transparant voor een 'andere, uiteindelijke werkelijkheid'. De mysticus voelt tijdens zo'n ervaring zijn 'ikheid' verdwijnen. Zijn opgeslotenheid in zichzelf wordt opgeheven. Een aanvankelijke 'behoefte aan God' ontwikkelt zich tot een 'verlangen naar God'.
Dag Hammerskjöld liet zich ook sterk door mystici beinvloeden, met name Johannes van 't Kruis. Hij schrijft:..... het antwoord op de vraag, hoe de mens een leven kan leiden van actieve maatschappelijke dienstbaarheid in volledige harmonie met zichzelf als lid van de gemeenschap van de geest - vond ik in de geschriften van de grote middeleeuwse mystici. Zelfovergave is voor hen immers de weg naar zelfverwerkelijking geweest. Zij hebben in eenvoud van geest en in gerichtheid naar binnen de kracht gevonden om ja te zeggen tegen ieder appèl dat de behoeften van de naasten op hen deden. Om ook ja te zeggen tegen alles wat het leven voor hen met zich meebracht, wanneer ze de roep van hun plichtsbesef volgden.
Hij maakt daarmee ook duidelijk dat mystiek en een toegewijd leven leiden elkaar niet uitsluiten.
